Wiedza

Wejście w życie Nowego Systemu Akredytacji jest dobrym pretekstem do tego, aby przyjrzeć się, jak powstawał System Akredytacji Izby Coachingu. W niniejszym artykule przedstawimy najważniejsze założenia, którymi kierowano się tworząc System Akredytacji. Omówimy genezę przyjęcia takiego właśnie podejścia, a także wnioski które wypłynęły z kilku lat akredytowania coachów oraz superwizorów i posłużyły do aktualizacji Modelu kompetencji oraz całego Systemu Akredytacji.

Środowisko coachów w Polsce od połowy pierwszego dziesięciolecia XXI wieku podejmowało inicjatywy zdefiniowania standardów coachingu, przygotowania do wykonywania zawodu coacha i kształtu programów szkoleniowych coachingu. W lutym 2007 roku doszło do spotkania, w wyniku którego zawiązany został komitet organizacyjny Komisji Coachingu przy Polskiej Izbie Firm Szkoleniowych. W czasie ponad dwuletnich prac, członkowie zespołu pracowali nad zdefiniowaniem usługi coachingu oraz jej wyodrębnieniem spośród innych form profesjonalnej pomocy i wpierania rozwoju, określeniem kompetencji coacha, opisem standardów i dobrych praktyk w coachingu. Wynikiem prac Komisji Coachingu PIFS były dokumenty przekazane w 2009 roku nowo powstałej Izbie Coachingu.

Jednym z punktów wyjścia do prac nad systemem akredytacji była analiza funkcjonującego systemu prawnego i istniejących w Polsce dróg formalnego potwierdzenia kwalifikacji, które regulowane są przez następujące ustawy:

• Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz.U. 1989 nr 17 poz. 92). Ścieżka ta jest otwarta na różne grupy kandydatów, zarówno absolwentów nauki zawodu u rzemieślnika, jak również osoby, które kwalifikacje nabyły w drodze pracy zawodowej i własnego przygotowania teoretycznego.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425). Potwierdzanie kwalifikacji odbywa się na drodze egzaminu przeprowadzanego przez komisje przy kuratoriach oświaty.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425) i Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. 2007 nr 83 poz. 562). W tej ścieżce do egzaminu podchodzi się w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i Okręgowych Komisjach Egzaminacyjnych, a do egzaminu mogą podejść absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupełniających, szkół policealnych.

Ważnym założeniem, które przyświecało projektowi stworzenia Izby Coachingu oraz standardów coachingu i wynikało również z kierunków rozwoju systemów prawnych w Unii Europejskiej, było to, że coaching nie będzie zawodem regulowanym i do wykonywania zawodu coacha nie będzie wymagana formalna zgoda instytucji zewnętrznej ani konieczność uzyskania określonych formalnych uprawnień. Osoby z doświadczeniami uzyskanymi w różnorodnych obszarach zawodowych mogą uzyskać wymagane kwalifikacje i pracować jako coach, ponieważ coaching stał się powszechnie akceptowaną, interdyscyplinarną metodą pracy, korzystającą z dorobku wielu dziedzin naukowych oraz doświadczeń świata biznesu. Inspiracją do przyjętego podejścia stały się modele i praktyki stosowane w zawodach rzemieślniczych, ponieważ ścieżka ta wydawał się być najbardziej otwarta na różne grupy osób oraz różne drogi nabywania kompetencji. Jednak wiadomo było, że model trzeba będzie zaadoptować do realiów zawodu nieregulowanego.

Ze względu na precedensowy charakter projektu prace nad Systemem Akredytacji postanowiono prowadzić w oparciu o metodę grandparentingu. Praktycy coachingu oraz eksperci i osoby reprezentujące środowisko naukowe dziedzin, na styku których rozwijał się coaching zainicjowali prace Grupy Grandparentingowej ds. Akredytacji Izby Coachingu. Najważniejszymi celami, którymi kierowano się w powołaniu i wykorzystaniu Grupy Grandparentingowej było: po pierwsze – spojrzenie na tworzące się kryteria przez pryzmat doświadczeń pokrewnych profesji rozwojowych i wsparciowych; po drugie – możliwie najbardziej obiektywne i niezależne przyznanie pierwszych akredytacji osobom, które przejąć miały zadania związane z udzielaniem kolejnych akredytacji.

Grupa zajmująca się akredytacją indywidualną zapoznała się z różnymi systemami akredytacji funkcjonującymi w Europie, USA i Australii. Na podstawie danych z International Coaching Federation, International Coaching Community, ECI – obecnie International Institute of Coaching, European Mentoring & Coaching Council, Austrian Coaching Counsil, International Association of Coaching-Institutes, Worldwide Association of Business Coaches określiła zasady akredytacji, które spełniają gros warunków różnych organizacji i zostały dostosowane do statutowego zadania Izby Coachingu – ustanowienia zawodu coacha. Grupa zajmująca się akredytacją programów zapoznała się z zasadami akredytowania programów w ICF, ACC, IAC. Badała zakresy programowe różnych szkół coachingu w Polsce i zagranicą. Porównywała standardy szkoleniowe różnych szkół i instytucji akredytujących w obszarze coachingu i dziedzin pokrewnych. Na tej podstawie stworzyła spis podstawowych kompetencji coacha i zawartość programową, która te kompetencje powinna realizować. Korzystano także z materiałów wypracowanych wcześniej przez zespół coachów reprezentujących różne szkoły i podejścia, powołany i pracujący pod auspicjami Komisji Coachingu Polskiej Izby Firm Szkoleniowych, przekazanych Izbie Coachingu po jej powołaniu do istnienia. W efekcie powstał projekt systemu akredytacji coachów i programów coachingu, który wielokrotnie był poddawany konsultacjom społecznym, w przygotowanie którego zaangażowane były zróżnicowane organizacje oraz liczni eksperci z dziedziny coachingu i pokrewnych systemów wspierania rozwoju jednostek i organizacji, który współtworzyło wiele komisji, zespołów roboczych i jednostek, reprezentujących niekiedy bardzo odmienne podejścia i tradycje coachingu, który obejmował wieloletni proces dyskusji, wymiany wiedzy i doświadczeń oraz starannie wypracowane uzgodnienia. Proces ten został szczegółowo udokumentowany, a lista osób biorących udział w jego tworzeniu, opiniowaniu i konsultowaniu dostępna jest w materiałach archiwalnych Izby Coachingu.

Projekt Systemu Akredytacji został przyjęty i zarekomendowany do wdrożenia przez Walne Zgromadzenie Izby Coachingu w czerwcu 2012, a Prezydium Izby Coachingu powołało pierwszą Komisję Akredytacyjną. System Akredytacji był owocem zaangażowania szerokiej reprezentacji społeczności coachów w Polsce. Jego celem było podniesienia poziomu coachingu i jego rangi w naszym kraju, zgodnie z jego wartością i misją społeczną. Równocześnie miał za zadanie umacniać pozycję coachów posiadających akredytację jako rękojmię ich kompetencji, a ośrodkom kształcącym coachów ułatwić realizację ich projektów szkoleniowych.

Z początkiem 2021 roku wszedł w życie nowy System Akredytacji Izby Coachingu. Jest on wynikiem doświadczeń z ponad 8 lat akredytowania coachów i superwizorów, a także odzwierciedla zmiany wynikające z rozwoju naszej profesji. Elementem Systemu Akredytacji jest Model kompetencji coacha. Został on w pełni zrewidowany, aby jak najdokładniej wskazać umiejętności, jakie powinien posiadać coach i superwizor coachingu.

Pierwsze ujęcie umiejętności coacha obejmowało:

1. Zbudowanie i utrzymywanie relacji zaufania.
2. Zawieranie kontraktu, określanie celów i utrzymywanie procesu prowadzącego do ich realizacji
3. Tworzenie oraz utrzymywanie relacji partnerskiej – równorzędnej
4. Zadawanie pytań ukierunkowanych na uruchamianie potencjału klienta i na wspieranie rozwiązań oraz rozważenie konsekwencji; udzielanie informacji zwrotnej.
5. Wspieranie zmiany oraz praca z obiekcjami czy oporem.
6. Wyznaczanie i kontrolowanie przebiegu procesu coachingu.
7. Motywowanie klienta do działania.
8. Systemowe podejście do człowieka (człowiek jako system oraz jako element szerszego systemu).
9. Wykorzystanie superwizji do rozwoju zawodowego

Analiza przeprowadzonych procesów akredytacyjnych, interwizje superwizorów, najlepsze praktyki firm specjalizujących się w tworzeniu modeli kompetencyjnych, przegląd badań dotyczących wpływu wykształcenia i kompetencji na osiągane efekty pracy w profesjach pomocowych, a także wnioski z prowadzenia procesów akredytacyjnych pokrewnych organizacji doprowadziły do zrewidowania Modelu kompetencji coacha IC. Nowy model, także zawiera dziewięć kompetencji, których brzmienie zostało zmodyfikowane, doprecyzowane zostały opisy zachować oraz podzielone zostały one na trzy grupy:

Dbałość o relację:

• Zapewnia szacunek i bezpieczeństwo
• Dba o podział odpowiedzialności i partnerstwo
• Uwzględnia systemowy kontekst funkcjonowania klienta

Ukierunkowanie na cel:

• Identyfikuje i potwierdza z klientem cele i oczekiwane efekty coachingu
• Prowadzi coaching w kierunku pożądanego przez klienta rezultatu
• Dba o zaangażowanie klienta i podejmowanie zobowiązań

Odkrywczość procesu:

• Inspiruje klienta do rozpoznania swojego potencjału
• Stawia wyzwania założeniom i ograniczeniom
• Wspiera w rozpoznawaniu i doskonaleniu swojego funkcjonowania

Wymagania akredytacyjne definiują poziom minimalny, jaki powinien spełniać coach i superwizor, mają za zadanie zapewnić, że posiadają oni umiejętności, wiedzę i kompetencje społeczne, które pozwolą pracować z klientem w zgodnie ze standardem, bezpiecznie i świadczyć usługę należytej jakości. W wymaganiach dotyczących akredytacji coacha uściślone zostały zapisy dotyczące wymogów kształcenia i wzmocnione kwestie superwizji. W akredytacji programów wprowadzony został wymóg posiadania akredytacji przez prowadzących szkolenie (uznawana jest nie tylko akredytacji Izby Coachingu, ale również ICF i EMCC). Największe zmiany wprowadzone zostały w akredytacji superwizora, podniesione zostały wymagania dotyczące doświadczenia do 500 godzin coachingu, ponadto zmieniony został przebieg samego procesu akredytacji. Superwizor po zakwalifikowaniu się, do procesu prowadzony jest przez mentora. W systemie wprowadzona została również nowość, została uproszczona ścieżka akredytacji dla osób posiadających akredytację ICF i EMCC.

Izba Coachingu dąży do tego, aby według określonych standardów, w poszanowaniu etyki oraz zapewniając najwyższą jakość, coaching stawał się profesją przyczyniającą się do społecznego rozwoju. Dlatego widzimy akredytację jako narzędzie, które ma na celu kształtować standardy, a głównym jej celem jest wspieranie profesjonalizacji coachingu. Zachęcamy do akredytowania się przede wszystkim coachów, którym bliskie jest budowanie zaufania do profesji.

Polecamy również zapoznanie się z Systemem Akredytacji, Modelem kompetencji oraz Raportem – Ścieżki edukacji profesjonalnego coacha dostępnymi na naszej stronie www.

Izba Coachingu zrzeszającą podmioty prowadzące działalność w obszarze coachingu, jest niezależną organizacją reprezentującą środowisko coachingowe w Polsce. Działa na rzecz profesjonalizacji oraz rozwoju coachingu w Polsce w zgodzie z międzynarodowymi standardami etyki i metod pracy coacha, integracji środowiska coachingowego w Polsce i reprezentuje interesy zrzeszonych w Izbie członków. Izba Coachingu jest organizacją non-profit, w której wszyscy za wyjątkiem procesów zapewniających ciągłość funkcjonowania, pracują na zasadzie wolontariatu